رتینوپاتی ناشی از فشار خون بالا

رتینوپاتی فشارخونی چیست؟
رتینوپاتی ناشی از فشار خون بالا زمانی رخ می دهد که فشار خون بالا به رگ های خونی داخل چشم، به ویژه شبکیه و کوروئید، آسیب می زند. این بیماری اغلب طی معاینه چشم تشخیص داده می شود و تا مراحل پیشرفته معمولا علائم واضحی ندارد. با این حال، می تواند نشانه ای هشداردهنده از آسیب فشار خون به سایر اندام های حیاتی مانند قلب، کلیه‌ها و مغز باشد.

علت و عوامل خطر رتینوپاتی فشارخونی

علت: عامل اصلی این بیماری، فشار خون بالا (هایپرتانسیون) است. فشار خون بالا باعث وارد شدن فشار بیش از حد به دیواره های رگ های خونی شبکیه شده و به مرور زمان باعث تنگ شدن، سفت شدن یا نشت آنها می شود.

عوامل خطر:
ژنتیک (سابقه خانوادگی فشار خون بالا)
سبک زندگی ناسالم (کم تحرکی، چاقی، سیگار، مصرف زیاد الکل)
رژیم غذایی نامناسب (مصرف زیاد نمک و کمبود پتاسیم)
افزایش سن
بارداری (پره‌اکلامپسی)
بیماری های زمینه‌ای مانند بیماری های کلیوی، اختلالات هورمونی یا وقفه تنفسی در خواب

علائم رتینوپاتی فشارخونی
در مراحل اولیه معمولا بدون علامت است، اما در مراحل پیشرفته ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تاری دید
دوبینی
کاهش دید در نور کم
نقاط کور یا لکه‌های شناور در دید
سردرد
تغییرات شدید بینایی در شرایط بحران فشار خون
در صورت مشاهده فشار خون بسیار بالا همراه با علائم بالا، مراجعه فوری به اورژانس ضروری است.

مراحل پیشرفت بیماری

رتینوپاتی فشارخونی در ۴ مرحله یا فاز پیشرفت می کند:

1. فاز تنگی عروق (Vasoconstrictive): تنگ شدن شریان های شبکیه.

2. فاز سخت شدگی (Sclerotic): ضخیم و سفت شدن دیواره رگ ها، نمایی شبیه سیم مسی یا نقره ای.

3. فاز ترشحی (Exudative): نشت پلاسما یا خون به شبکیه؛ مشاهده خونریزی ها و نقاط پنبه ای.

4. فاز بدخیم (Malignant): تورم عصب بینایی، ایجاد لکه ماکولا و آسیب به کوروئید و خطر جداشدگی شبکیه.

عوارض احتمالی:

خونریزی در زجاجیه (Vitreous hemorrhage)
انسداد رگ های شبکیه
ماکولا اِدم (تورم نقطه دید مرکزی)
رشد عروق خونی غیرطبیعی
جداشدگی شبکیه
گلوکوم (آب سیاه)
بدتر شدن رتینوپاتی دیابتی
در موارد شدید، احتمال از دست رفتن دائمی بینایی یا حتی مرگ زودهنگام وجود دارد، به ویژه اگر فشار خون درمان نشود.

روش های تشخیص:

معاینه چشم با مردمک گشادشده
افتالموسکوپی (بررسی شبکیه با نور مستقیم)
آنژیوگرافی فلوئورسئین (تزریق ماده رنگی برای بررسی جریان خون شبکیه)
استفاده از سیستم های درجه بندی مانند Scheie یا Keith-Wagener-Barker

درمان رتینوپاتی فشارخونی:
اولویت اصلی در درمان، کاهش و کنترل فشار خون است. بسته به شدت بیماری و عوارض چشمی، اقدامات درمانی ممکن شامل موارد زیر است:

داروهای فشار خون
قطره چشم برای درمان گلوکوم
جراحی لیزری یا تزریق دارو داخل چشم برای مهار رشد عروق غیرطبیعی
جراحی جداشدگی شبکیه