تاثیر HIV بر چشم ها
آیا HIV می تواند به چشم آسیب بزند؟
بله. عفونت HIV می تواند به روش های مختلفی چشم را درگیر کند. این ویروس ممکن است به صورت مستقیم یا غیرمستقیم باعث التهاب، عفونت یا آسیب های چشمی شود. بیشتر مشکلات چشمی مرتبط با HIV ناحیه شبکیه (رتینا) را درگیر می کنند، اما سایر بخش های چشم نیز ممکن است آسیب ببینند. طبق مطالعات، بین 50 تا 45 درصد افراد مبتلا به HIV در طول عمر خود حداقل یک مشکل چشمی را تجربه می کنند. برخی از این عوارض می توانند بینایی را تحت تاثیر قرار دهند، اما با تشخیص و درمان زودهنگام، قابل کنترل هستند.
رتینوپاتی HIV چیست؟
رتینوپاتی HIV به آسیب رگ های خونی شبکیه گفته می شود که مستقیما یا غیرمستقیم توسط ویروس HIV ایجاد می شود. شبکیه لایه ای نازک در پشت چشم است که نقش مهمی در فرآیند بینایی دارد. هرگونه اختلال در خون رسانی به این ناحیه می تواند باعث تاری دید یا حتی کاهش بینایی شود.
علل رتینوپاتی HIV:
1. میکروواسکولوپاتی HIV
شایع ترین نوع رتینوپاتی در افراد مبتلا به HIV است. این حالت به تغییرات رگ های کوچک شبکیه گفته می شود که معمولا علامت خاصی ایجاد نمی کند اما ممکن است در آینده زمینه ساز مشکلات جدی تری شود.
2. عفونت ها
افراد مبتلا به HIV به دلیل ضعف سیستم ایمنی مستعد ابتلا به عفونت های فرصت طلب هستند. این عفونت ها ممکن است باعث التهاب یا تخریب بافت های چشم شوند. یکی از مهم ترین آنها CMV رتینیت (عفونت شبکیه با ویروس سیتومگالوویروس) است که در موارد شدید می تواند به نابینایی منجر شود.
3. انسداد عروقی شبکیه
هرچند نادر است، اما انسداد رگ های خونی بزرگ تر در شبکیه (ورید یا شریان) نیز در بیماران مبتلا به HIV دیده می شود. این وضعیت ممکن است باعث تاری دید ناگهانی یا از دست رفتن بینایی شود.
علائم رتینوپاتی HIV:
علائم ممکن است بسته به علت زمینه ای متفاوت باشند و در برخی افراد هیچ علامت ظاهری دیده نشود. شایع‌ترین نشانه ها عبارتند از:
تاری دید
مگس پران (دیدن لکه ها یا نقاط شناور)
نقاط کور در میدان دید
درد چشم
کاهش دید مرکزی یا محیطی
از دست دادن کامل بینایی در موارد شدید
سایر مشکلات چشمی مرتبط با HIV:
زونا چشمی (Herpes Zoster Ophthalmicus): ناشی از فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان، می تواند منجر به درد، قرمزی و آسیب شبکیه شود.
تب خال چشمی (Ocular Herpes): می تواند باعث التهاب قرنیه و زخم های مکرر شود.
تومورهای چشمی: مانند سارکوم کاپوزی که ممکن است در پلک یا ملتحمه ظاهر شود.
خشکی چشم و التهاب قرنیه یا عنبیه
جداشدگی شبکیه: به ویژه در بیماران مبتلا به CMV رتینیت
عوارض مرتبط با مراحل مختلف HIV:
در افراد با CD4 کمتر از 200: میکروواسکولوپاتی، زونا چشمی، سارکوم کاپوزی.
در افراد با CD4 کمتر از 100: CMV رتینیت، توکسوپلاسموز، سل چشمی، عفونت‌های قارچی.
درمان رتینوپاتی HIV:
درمان ضدویروسی (ART): مهم ترین راهکار برای کاهش آسیب های چشمی است. ART می تواند سطح ویروس را پایین نگه دارد و سیستم ایمنی را حفظ کند.
درمان های چشمی: بسته به نوع مشکل، ممکن است شامل قطره های ضدالتهاب، داروهای ضدویروس چشمی، لیزر یا جراحی باشد.
درمان CMV رتینیت: با داروهای ضدویروس مثل گانسیکلوویر و فوسکارنت انجام می شود.
درمان عفونت های دیگر: مانند داروهای ضدقارچ، ضدباکتری و ضدانگل
آیا HIV می‌تواند منجر به نابینایی شود؟
در صورت عدم درمان یا تشخیص دیرهنگام، HIV می تواند باعث بیماری هایی مانند CMV رتینیت شود که در نهایت به نابینایی منجر می شود. با این حال، با درمان به موقع و پایبندی به داروهای ART، خطر نابینایی به‌شدت کاهش می‌یابد.
اهمیت معاینه منظم چشم در بیماران HIV مثبت:
حتی اگر سطح ویروس در خون پایین باشد، مشکلات چشمی همچنان ممکن است رخ دهند. بنابراین:
افراد مبتلا به HIV باید حداقل سالانه یک معاینه چشم داشته باشند.
در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف تر، معاینه هر 3 تا 6 ماه توصیه می شود.
معاینه شامل بررسی شبکیه، فشار چشم، میدان دید و گشاد کردن مردمک ها برای بررسی دقیق تر است.
جمع بندی:
رتینوپاتی HIV و سایر مشکلات چشمی مرتبط با این ویروس می توانند عوارض جدی بر بینایی داشته باشند. آگاهی از علائم، مراجعه منظم به چشم پزشک و شروع درمان ضدویروسی از مهم ترین عوامل در پیشگیری از آسیب های جبران ناپذیر بینایی هستند. اگر مبتلا به HIV هستید، مراقبت از سلامت چشم باید بخشی جدی از برنامه درمانی شما باشد.
