کراتیت قارچی (Fungal Keratitis)
کراتیت قارچی چیست؟
کراتیت قارچی نوعی عفونت چشمی است که در آن قارچ به قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم که عنبیه را می پوشاند) حمله می کند. این بیماری معمولا پس از آسیب به چشم یا استفاده نامناسب از لنز تماسی ایجاد می شود. در صورت عدم درمان، ممکن است به کاهش شدید بینایی یا حتی نابینایی منجر شود.
در ایالات متحده، حدود 5 تا 20 درصد از عفونت های قرنیه به دلیل کراتیت قارچی رخ می دهند و بعد از کراتیت باکتریایی، دومین نوع شایع این بیماری به شمار می رود.
علل کراتیت قارچی
این بیماری توسط قارچ هایی ایجاد می شود که وارد بافت سطحی چشم شده و آن را آلوده می کنند. سه نوع قارچ اصلی که اغلب با این بیماری مرتبط اند عبارت اند از:
Aspergillus: موجود در برگ های مرده، کمپوست و خاک.
Fusarium: معمولا در اطراف ریشه گیاهان و خاک یافت می شود.
Candida: به طور طبیعی روی پوست، دهان و روده انسان وجود دارد.
عوامل خطر
برخی شرایط احتمال ابتلا به کراتیت قارچی را افزایش می‌دهند، از جمله:
آب و هوای گرم و مرطوب (نواحی استوایی یا روستایی)
آسیب چشمی ناشی از گیاهان (مانند شاخه یا خار)
استفاده از لنز تماسی به ویژه در صورت رعایت نکردن بهداشت
ضعف سیستم ایمنی بدن
بیماری های سطح چشم مانند خشکی چشم یا بلفاریت (التهاب پلک)
سایر عوامل مؤثر: جراحی قبلی چشم، مصرف کورتون، دیابت، سوء تغذیه، مصرف الکل، یا ابتلا به بیماری های مزمن.
علائم کراتیت قارچی
نشانه های این بیماری ممکن است به تدریج ظاهر شوند و شامل موارد زیر هستند:
تاری دید
قرمزی چشم
ترشح از چشم
حساسیت به نور
احساس جسم خارجی در چشم یا سوزش
اشک ریزش زیاد
درد چشم (معمولا خفیف تر از کراتیت باکتریایی)
پرش یا گرفتگی عضلات پلک (بلفارواسپاسم)
در معاینه ممکن است زخم قرنیه (زخم خاکستری با حاشیه پرپر)، ضایعات ماهواره ای و هیپوپیون (تجمع گلبول های سفید بین قرنیه و عنبیه) مشاهده شود.
تشخیص کراتیت قارچی:
چشم پزشک پس از بررسی سابقه پزشکی و معاینه با لامپ شکاف دار (slit lamp) ممکن است یکی از روش های زیر را برای تشخیص انجام دهد:
آزمایش میکروسکوپی: نمونه برداری از قرنیه و بررسی آن با رنگ‌های مخصوص.
کشت قارچی (کشت C شکل): رشد قارچ روی محیط کشت.
آزمایش PCR: بررسی DNA قارچ از نمونه کوچک قرنیه (تشخیص سریع).
روش های درمان کراتیت قارچی:
درمان معمولا با قطره های ضدقارچ و داروهای خوراکی آغاز می شود. در موارد شدیدتر، ممکن است به تزریق داخل چشمی یا درمان وریدی نیاز باشد. اگر درمان دارویی موثر نباشد، ممکن است جراحی لازم شود، از جمله:
دبریدمان (برداشتن بافت مرده قرنیه)
اتصال متقاطع قرنیه با اشعه UV و قطره مخصوص
پیوند ملتحمه برای کمک به ترمیم قرنیه
پیوند قرنیه (کراتوپلاستی) در صورت آسیب گسترده
درمان ممکن است چندین هفته یا ماه به طول انجامد و بدون مراقبت پزشکی می تواند منجر به کاهش دائمی بینایی شود.
پیشگیری از کراتیت قارچی
برای پیشگیری از این بیماری اقدامات زیر توصیه می شود:
استفاده از عینک محافظ هنگام باغبانی یا تماس با گیاهان.
رعایت بهداشت لنز تماسی و خودداری از لمس چشم با دست‌های آلوده.
پرهیز از استفاده خودسرانه و طولانی مدت از قطره های استروئیدی.
در صورت نیاز به پیوند قرنیه، باید دستورالعمل های دارویی را دقیقا مطابق با توصیه پزشک دنبال کنید تا از عفونت مجدد یا عوارض بعدی جلوگیری شود.
سوالات متداول
تفاوت کراتیت قارچی با کراتیت باکتریایی چیست؟
تفاوت در حاشیه زخم قرنیه است: زخم قارچی معمولاًحاشیه پرپر یا دندانه دار دارد، در حالی که زخم باکتریایی لبه های صاف تری دارد. برای تشخیص قطعی، آزمایش لازم است.
آیا کراتیت قارچی نادر است؟
خیر، بیش از یک میلیون مورد در سال در سراسر جهان گزارش می‌شود. با این حال، کراتیت باکتریایی شایع تر است.
طول درمان چقدر است؟
بین 2 تا 8 هفته، بسته به شدت عفونت و نوع قارچ.
آیا می توان داروی ضدقارچ بدون نسخه تهیه کرد؟
خیر، مصرف داروهای ضدقارچ باید تحت نظر پزشک باشد. درمان خانگی ممکن است خطرناک باشد.
آیا کراتیت قارچی مسری است؟
خیر، این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.
