پلاگ مجرای اشکی برای درمان خشکی چشم
پلاگ مجرای اشکی یا Punctal Plugs وسیله های کوچک و زیست سازگاری هستند که در مجاری اشکی قرار می گیرند تا مانع تخلیه سریع اشک شوند. این کار باعث می شود اشک و رطوبت بیشتری روی سطح چشم باقی بماند و علائم خشکی چشم کاهش پیدا کند. این پلاگ ها که با نام های دیگری مانند پلاگ لاکریمال یا Occluders نیز شناخته می شوند، معمولا اندازه ای در حد یک دانه برنج دارند.
پزشکان معمولا زمانی استفاده از پلاگ اشکی را توصیه می کنند که قطره های چشمی معمولی یا دارویی نتوانند علائم خشکی چشم را بهبود دهند.
انواع پلاگ مجرای اشکی
پلاگ‌ها در دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
نیمه دائم (سیلیکونی یا طولانی‌مدت):
ساخته شده از موادی مثل سیلیکون
قابلیت ماندگاری طولانی دارند و در صورت نیاز قابل خارج‌کردن هستند
موقت یا قابل جذب (Collagen):
از موادی ساخته می شوند که به مرور توسط بدن جذب می شوند
ماندگاری آن‌ها از چند روز تا چند ماه است
معمولا برای بعد از جراحی لیزیک یا آزمایش اولیه درمان خشکی چشم به کار می روند
نحوه قرار دادن پلاگ اشکی:
چشم پزشک ابتدا اندازه مجرای اشکی (Puncta) را بررسی می کند.
در برخی موارد از بی حسی موضعی استفاده می شود، اما اغلب بدون نیاز به بی حسی انجام می شود.
پلاگ ها می توانند در مجرای اشکی پلک بالا، پایین یا هر دو قرار داده شوند.
بعضی پلاگ‌ها سطحی هستند و در لبه پلک دیده می شوند، اما برخی دیگر (Intracanalicular) در عمق مجرا قرار می گیرند و دیده یا احساس نمی شوند.
پس از قرار دادن پلاگ، فرد می تواند همان روز به فعالیت های عادی خود بازگردد.
عوارض احتمالی پلاگ اشکی:
به‌طور کلی این روش ایمن است، اما در برخی موارد ممکن است مشکلاتی رخ دهد:
اشک زیزش بیش از حد (Epiphora): وقتی پلاگ بیش از حد موثر باشد.
جابجایی یا افتادن پلاگ: معمولا به دلیل مالیدن چشم.
عفونت مجرا (Canaliculitis): نادر، اما ممکن است همراه با ورم و ترشحات زردرنگ ایجاد شود.
انسداد مجاری اشکی (Dacryocystitis): در موارد بسیار نادر که پلاگ جابه‌جا شده و وارد مجاری عمیق تر شود.
چه زمانی باید پلاگ اشکی برداشته شود؟
در صورت ایجاد عفونت، ناراحتی یا ریزش بیش از حد اشک.
خارج کردن پلاگ ساده است و معمولا با فورسپس یا شستشو با محلول نمکی انجام می شود.
جمع بندی:
پلاگ مجرای اشکی یک روش غیرتهاجمی و موثر برای درمان خشکی چشم مقاوم به قطره هاست. با انتخاب درست نوع پلاگ (موقت یا دائم) و قرار دادن آن توسط چشم پزشک، می توان علائم خشکی چشم را کاهش داد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید.
