رتینوپاتی چیست؟

انواع رتینوپاتی
رتینوپاتی به انواع مختلفی تقسیم می شود، که مهم‌ترین آن ها عبارت‌اند از:

1. رتینوپاتی دیابتی
شایع ترین نوع رتینوپاتی در بیماران دیابتی که در اثر افزایش قند خون و آسیب به رگ های خونی شبکیه ایجاد می‌شود. شامل مراحل زیر است:

رتینوپاتی غیرتکثیری (مراحل خفیف، متوسط، شدید)
رتینوپاتی تکثیری (پیشرفته ترین مرحله، با رشد رگ های جدید و غیرطبیعی)

2. رتینوپاتی هیپرتانسیو
در اثر فشار خون بالا ایجاد می شود و می تواند به تنگی، پارگی یا نشت رگ های خونی منجر شود.

3. انسداد رگ های شبکیه
انسداد شریان یا ورید شبکیه که شبیه به سکته چشمی است و ممکن است باعث کاهش ناگهانی بینایی شود.

4. رتینوپاتی مرکزی سروز
در مردان جوان یا میانسال شایع تر است و ناشی از نشت مایع از زیر شبکیه به دلیل استرس یا دیگر عوامل است.

5. رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)
در نوزادانی که پیش از موعد متولد می شوند، شبکیه ممکن است به‌طور کامل رشد نکرده باشد و دچار آسیب شود.

6. رتینوپاتی ناشی از دارو (مثل Plaquenil)
مصرف بلندمدت داروهایی مانند هیدروکسی کلروکین می تواند به شبکیه آسیب برساند.

7. رتینوپاتی داسی‌شکل
در بیماران مبتلا به کم خونی داسی شکل، به دلیل مسدود شدن رگ های خونی شبکیه توسط گلبول های داسی شکل ایجاد می شود.

8. رتینوپاتی خورشیدی
در اثر نگاه مستقیم به خورشید بدون محافظت، معمولا در زمان خورشیدگرفتگی ایجاد می‌شود.

9. رتینوپاتی ناشی از پرتو
اغلب در بیماران تحت پرتودرمانی نواحی سر و گردن دیده می شود.

تشخیص رتینوپاتی
برای تشخیص رتینوپاتی، پزشک متخصص چشم از معاینه‌ جامع چشمی استفاده می‌کند که شامل موارد زیر است:

معاینه با مردمک گشادشده
تصویربرداری از شبکیه (فوندوس فتوگرافی)
آنژیوگرافی با فلوئورسئین
توموگرافی نوری همدوس (OCT)
بررسی دید مرکزی با تست آمسلر
درمان رتینوپاتی

نوع درمان بستگی به علت و شدت رتینوپاتی دارد. روش های درمانی شامل:
کنترل بیماری زمینه ای (مانند دیابت یا فشار خون)
تزریق داروهای ضد-VEGF برای مهار رشد رگ های غیرطبیعی
لیزر درمانی برای بستن نشت رگ های خونی
ویترکتومی برای خارج سازی خون یا بافت زخم از داخل چشم
استفاده از داروهای خوراکی یا قطره های چشمی
درمان های نوری یا لیزر PDT در موارد خاص

آیا رتینوپاتی قابل درمان است؟
در مراحل اولیه، برخی از انواع رتینوپاتی (مثل رتینوپاتی دیابتی غیرتکثیری) با کنترل دقیق بیماری قابل برگشت یا توقف هستند. اما در موارد پیشرفته تر، درمان اغلب به منظور جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ بینایی باقی مانده است.

پیشگیری از رتینوپاتی
برای کاهش خطر ابتلا یا پیشرفت رتینوپاتی، این موارد را رعایت کنید:

کنترل منظم قند خون، فشار خون و چربی خون
ترک سیگار
استفاده از عینک آفتابی مناسب در برابر UV
مراجعه سالانه یا دوره ای به چشم پزشک
تغذیه سالم و ورزش منظم
کاهش استرس و پرهیز از مصرف داروهای آسیب‌رسان به شبکیه

چه زمانی باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فورا به چشم پزشک مراجعه کنید:

تاری یا افت ناگهانی بینایی
دیدن لکه های شناور یا جرقه های نور
مشکل در دید شبانه یا رنگ ها
مشاهده خط های موج دار
هرگونه تغییر در بینایی