دیابت چگونه بر چشم‌ها تاثیر می گذارد؟

بیماری چشمی دیابتی چیست؟
بیماری چشمی دیابتی (Diabetic Eye Disease) به گروهی از مشکلات بینایی گفته می شود که در اثر دیابت ایجاد می شوند. این مشکلات می توانند از تاری دید خفیف تا بیماری های جدی تر مانند رتینوپاتی دیابتی، آب مروارید و گلوکوم متغیر باشند. در صورت عدم درمان به موقع، این عوارض می توانند منجر به کاهش شدید بینایی یا حتی نابینایی شوند.
اولین قدم برای محافظت از بینایی، شناخت اثرات دیابت بر چشم‌ها و روش های پیشگیری از آسیب های احتمالی است.

دیابت چگونه ایجاد می شود؟
دیابت زمانی رخ می دهد که بدن نتواند انسولین کافی تولید کند یا به آن پاسخ مناسب ندهد (مقاومت به انسولین). انسولین هورمونی است که سطح قند خون را تنظیم می کند. بالا بودن مداوم قند خون (هایپرگلیسمی) می‌تواند به اندام های مختلف از جمله چشم ها آسیب برساند.

انواع دیابت:

دیابت نوع یک: ناشی از عدم تولید انسولین به دلیل تخریب سلول های پانکراس.
دیابت نوع دو: شایع ترین نوع، در آن انسولین کافی تولید نمی شود یا بدن مقاومت نسبت به انسولین دارد.
دیابت بارداری: در دوران بارداری ایجاد می شود و ممکن است بعدا به دیابت نوع دو منجر شود.
دیابت یکی از اصلی ترین علل نابینایی در بزرگسالان است.

دیابت چگونه بر چشم ها اثر می گذارد؟
قند خون بالا می تواند بخش های مختلف چشم را تحت تاثیر قرار دهد:
شبکیه (رتینا): آسیب به رگ های خونی شبکیه منجر به نشت مایع و خون، رشد عروق غیرطبیعی و در نهایت رتینوپاتی می شود.
عدسی چشم: تورم عدسی باعث تاری دید و افزایش خطر آب مروارید می گردد.
زجاجیه: خونریزی به داخل زجاجیه می تواند تاری دید یا حتی نابینایی ایجاد کند.
عصب بینایی: افزایش فشار داخل چشم در دیابتی ها خطر بروز گلوکوم را افزایش می دهد.

علائم مشکلات چشمی دیابتی:
در مراحل اولیه ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ظاهر می شوند:
تاری دید یا دید موج دار
دوبینی
مشاهده لکه های شناور (فلوتر)
دیدن جرقه های نور
پرده یا سایه در میدان دید
تغییر در دید رنگی
دید ضعیف در شب
از دست دادن دید مرکزی یا محیطی

انواع مشکلات چشمی مرتبط با دیابت:
1. رتینوپاتی دیابتی (Diabetic Retinopathy):
شایع ترین عارضه چشمی دیابت که به دو نوع تقسیم می شود:
غیرتکثیری (NPDR): مراحل اولیه، با تورم و نشت عروق شبکیه.
تکثیری (PDR): مراحل پیشرفته، همراه با رشد عروق غیرطبیعی و خطر نابینایی.

2. ادم ماکولا (Diabetic Macular Edema):
تورم ماکولا در اثر نشت عروق شبکیه که باعث کاهش دید مرکزی می شود.

3. آب مروارید (Cataract):
دیابتی ها دو تا پنج برابر بیشتر از افراد سالم در معرض ابتلا به آب مروارید هستند.

4. گلوکوم (Glaucoma):
افزایش فشار چشم و آسیب به عصب بینایی که در دیابتی ها شایع تر است.

5. سایر مشکلات:
خشکی چشم
انسداد ورید شبکیه (RVO)
نوروپاتی چشمی دیابتی (فلج اعصاب حرکتی چشم)
تشخیص بیماری های چشمی دیابتی
تشخیص معمولا با معاینه کامل چشم و تست های تخصصی انجام می شود، از جمله:
معاینه مردمک گشادشده
OCT (تصویربرداری مقطعی از شبکیه)
فلوروسئین آنژیوگرافی
تست میدان بینایی
اندازه گیری فشار چشم (تونومتری)
درمان مشکلات چشمی دیابتی

انتخاب روش درمان به نوع و شدت بیماری بستگی دارد:
تزریق داروهای ضد VEGF (مانند آواستین) برای کاهش رشد عروق غیرطبیعی
لیزر شبکیه برای بستن عروق نشتی
ویتروکتومی (جراحی زجاجیه) در موارد خونریزی یا جداشدگی شبکیه
جراحی آب مروارید با تعویض عدسی
داروها یا جراحی گلوکوم برای کاهش فشار چشم

پیشگیری از مشکلات چشمی دیابت:
کنترل منظم قند خون و فشار خون
رژیم غذایی سالم و ورزش
ترک سیگار
معاینه سالیانه چشم (یا زودتر در صورت مشاهده علائم)

جمع بندی:
دیابت می تواند به طور جدی بینایی شما را تهدید کند. بیماری هایی مانند رتینوپاتی دیابتی، ادم ماکولا، آب مروارید و گلوکوم از جمله مهم ترین عوارض هستند. با کنترل دیابت، مراجعه منظم به چشم پزشک و درمان به موقع می توان از نابینایی پیشگیری کرد و کیفیت زندگی را حفظ نمود.