تفاوت نیستاگموس و استرابیسموس

نیستاگموس و استرابیسموس دو اختلال مهم چشمی هستند که گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. با این حال، این دو بیماری ماهیت متفاوتی دارند؛ یکی اختلال حرکت چشم است و دیگری اختلال هم راستایی و هماهنگی چشم ها. هر دو می توانند در صورت عدم درمان، باعث مشکلات دائمی بینایی شوند.

نیستاگموس چیست؟
نیستاگموس یک اختلال حرکتی چشم است که باعث حرکات غیرارادی چشم می شود. این حرکات ممکن است سریع یا آهسته باشند و شدت آنها متفاوت است. بسیاری از مبتلایان سر خود را کمی می چرخانند یا کج می‌کنند تا به نقطه صفر یا Null Position برسند، جایی که حرکات غیرارادی چشم کمتر شده و دید واضح تری دارند.

انواع نیستاگموس
مادرزادی (Congenital): از بدو تولد یا کمی بعد از آن ایجاد می‌شود و معمولا ناشی از نقص رشد چشم یا عوامل ژنتیکی نادر است.
اکتسابی (Acquired): بعد از 6 ماهگی بروز می‌کند و می تواند بر اثر ضربه، بیماری های عصبی، عوارض دارو یا سایر بیماری ها باشد.

استرابیسموس چیست؟
استرابیسموس یا لوچی چشم، حالتی است که چشم ها به صورت هماهنگ به یک نقطه نگاه نمی کنند. این مشکل می تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد.

انواع استرابیسموس:
لوچی به داخل (Crossed eyes)
لوچی به خارج (Wall-eyed)
این وضعیت معمولا تا سن 3 سالگی بروز می کند، اما ممکن است در سنین بالاتر نیز ایجاد شود. درمان آن شامل عینک طبی، لنز، تمرینات بینایی (Vision Therapy) و در برخی موارد جراحی است.

علائم
نیستاگموس:
حرکات غیرارادی چشم
حساسیت به نور
تاری دید دوطرفه
احساس حرکت دائمی محیط (Oscillopsia)
سرگیجه

استرابیسموس:
عدم هم راستایی چشم ها
دوبینی
تنبلی چشم (Amblyopia)
سردرد و خستگی چشم

علل بروز
هر دو بیماری می توانند:
از بدو تولد وجود داشته باشند
بر اثر آسیب یا بیماری ایجاد شوند
با اختلالات عصبی مرتبط باشند
زمینه خانوادگی داشته باشند (بدون ژن مشخص)

روش های درمان
درمان نیستاگموس:
عینک یا لنز طبی برای اصلاح دید
درمان علت زمینه ای
جراحی برای تغییر موقعیت چشم و کاهش نیاز به چرخاندن سر
بوتاکس یا داروهایی مانند Baclofen (اثر موقت)

درمان استرابیسموس:
عینک یا لنز طبی
تمرینات بینایی (Orthoptics)
جراحی عضلات چشم

جمع بندی:
نیستاگموس و استرابیسموس هر دو مشکلات جدی چشمی هستند که اغلب در سنین پایین ایجاد می شوند. تشخیص و درمان زودهنگام، کلید پیشگیری از آسیب دائمی بینایی است. در صورت مشاهده هر یک از علائم، مراجعه به چشم پزشک یا اپتومتریست ضروری است.