تبخال چشمی چیست؟

تبخال چشمی که با نام هرپس چشمی (ocular herpes) نیز شناخته می شود، مجموعه ای از مشکلات چشمی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می شود. بیشتر اوقات، هرپس چشمی توسط همان ویروسی ایجاد می شود که باعث زخم های سرد در اطراف دهان می شود. این ویروس با نام هرپس سیمپلکس نوع 1 یا به اختصار HSV-1 شناخته می شود.
بیش از نیمی از مردم آمریکا به نوع 1 این ویروس مبتلا هستند، اما به ندرت چشم را تحت تاثیر قرار می دهد. تنها در حدود 1 نفر از هر 100 نفری که این ویروس را دارند، علائم چشمی بروز می کند. تبخال چشمی ممکن است بخش های مختلف چشم یا ناحیه اطراف آن را تحت تاثیر قرار دهد. اکثر افراد تنها در یک چشم علائم دارند. عفونت هرپس سیمپلکس تا پایان عمر در بدن باقی می ماند، اما بیشتر اوقات به حالت نهفته (خوابیده) است. با این حال، گاهی اوقات فعال شده و علائم ناخوشایندی ایجاد می کند.
در اولین ابتلا، ممکن است احساس ناراحتی خاصی نداشته باشید. بعضی افراد تنها پس از بازگشت مجدد عفونت، متوجه علائم می شوند. در برخی موارد، هرپس چشمی م تواند به چشم آسیب هایی وارد کند که در آینده منجر به مشکلات دیگر بینایی شود. چشم پزشکان می توانند این شرایط را مدیریت کنند تا تاثیری بر بینایی نداشته باشند.
علائم تبخال چشمی:
علائم معمولا فقط در یک چشم ظاهر می شوند، اما گاهی ممکن است هر دو چشم را درگیر کنند. این علائم بستگی به بخشی از چشم دارد که تحت تاثیر قرار گرفته است.
علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
قرمزی چشم
درد چشم
احساس وجود جسم خارجی در چشم
تاری دید
اشک ریزش یا آبریزش چشم
حساسیت به نور
تورم پلک
تاول های کوچک اطراف چشم
در صورت عفونت عمیق تر:
دیدن هاله دور نورها
کاهش بینایی
حساسیت بیشتر به نور
اگر دچار علائم شدید یا تغییر ناگهانی در بینایی شدید، فورا با چشم پزشک تماس بگیرید.
علل تبخال چشمی:
در بیشتر موارد، هرپس چشمی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) است. این عفونت به صورت مادام العمر در بدن باقی می ماند، اما اغلب در حالت نهفته است. زمانی که فعال می شود، معمولا باعث زخم سرد روی لب ها یا اطراف دهان می شود.
دو راه احتمالی انتقال آن به چشم:
تماس مایع آلوده با چشم
انتقال ویروس از دهان به چشم از طریق عصب های درون سر
نوع دوم ویروس هرپس (HSV-2) نیز می تواند چشم را درگیر کند، اما این مورد نادر است. HSV-2 بیشتر عامل بیماری آمیزشی هرپس تناسلی است، گرچه می تواند گاهی باعث هرپس دهانی هم بشود.
سایر ویروس های خانواده هرپس
ویروس واریسلا زوستر (Varicella-zoster): باعث آبله مرغان می شود. اگر بعدا فعال شود، می تواند باعث زونا چشمی (herpes zoster ophthalmicus) شود.
سیتومگالوویروس (CMV): ممکن است در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف باعث رتینیت CMV شود.
ویروس اپشتین-بار (EBV): عامل بیماری مونو است و گاهی باعث التهاب شبکیه میشود.
مشکلات دیگر ناشی از ویروس:
در موارد نادر، هرپس می تواند به بخش داخلی چشم آسیب بزند:
اگر باعث التهاب در عنبیه شود: ایریت هرپسی
اگر به شبکیه آسیب بزند: رتینیت نکروزان هرپسی، یک وضعیت اورژانسی
در صورت مشاهده اجسام شناور، افزایش حساسیت به نور یا کاهش بینایی در یک چشم، فورا به چشم پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از تبخال چشمی:
تنها راه قطعی پیشگیری، جلوگیری از عفونت اولیه با ویروس هرپس سیمپلکس اسا که برای بسیاری افراد دشوار یا غیرممکن است. اگر ویروس را در بدن دارید، با کاهش استرس، نور آفتاب و دیگر عوامل تحریک کننده می توانید از بروز مجدد آن جلوگیری کنید.
نکات پیشگیری:
شستن مرتب دست ها
خودداری از لمس چشم ها، به ویژه در زمان ابتلا به زخم سرد یا هرپس چشمی
استفاده نکردن از لوازم شخصی افراد مبتلا
عوامل خطر:
افرادی که قبلا به ویروس مبتلا نشده اند، تنها از طریق تماس مستقیم با مایع یا سطح آلوده می توانند به هرپس چشمی مبتلا شوند.
عوامل تحریک کننده فعال شدن ویروس در بدن:
استرس
نور فرابنفش (UV)
گرما
تب
بیماری یا آسیب دیگر
ضعف سیستم ایمنی
قاعدگی
ابتلا یا واکسیناسیون COVID-19
درمان هرپس چشمی
اگر مشکوک به هرپس چشمی هستید، هر چه زودتر به چشم پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام می تواند از پیشرفت عفونت جلوگیری کند.
داروهای ضدویروسی مانند:
آسیکلوویر
والاسیکلوویر
فامسیکلوویر
گانسیکلوویر
ممکن است به صورت خوراکی، قطره یا هر دو استفاده شوند.
راه های کاهش احتمال بازگشت بیماری:
استفاده از عینک به جای لنز
شستن مرتب دست ها
خودداری از تماس با چشم ها هنگام داشتن زخم سرد
پرهیز از مصرف برخی داروهای استروئیدی
استفاده از داروهای ضدویروسی با دوز پایین به صورت طولانی مدت
عوارض دیرهنگام:
کراتیت نوروترُفیک که در اثر آسیب عصبی به قرنیه ایجاد می شود.
در موارد شدید، ممکن است نیاز به پیوند قرنیه برای بازیابی بینایی باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هرپس چشمی باید سریع درمان شود تا از آسیب جدی به چشم جلوگیری شود.
اگر مشکوک به هرپس چشمی هستید، خوددرمانی نکنید و حتما با پزشک چشم مشورت نمایید.