انسداد مجرای اشکی در نوزادان

انسداد مجرای اشکی یکی از مشکلات شایع در نوزادان است که موجب جاری شدن اشک از چشم و تجمع آن در گوشه داخلی چشم می شود. این اختلال معمولا در سال اول زندگی به طور خود به خود بهبود می یابد، اما در برخی موارد نیاز به درمان پزشکی دارد.
علت های انسداد مجرای اشکی در نوزادان
علت اصلی انسداد، باز نشدن کامل غشای هاسنر (Hasner) در انتهای مجرای اشکی است. سایر عوامل شامل:
ناهنجاری های استخوان های صورت و بینی
عفونت های چشمی مانند ورم ملتحمه (کنژنکتیویت)
رشد ناقص یا بسته بودن پونکتا (سوراخ های اشکی)
فشار تومور بر دستگاه تخلیه اشک (نادر)
حدود 6 تا 30 درصد نوزادان با این مشکل متولد می شوند که در بیشتر موارد، تا سن یک سالگی برطرف می شود.
علائم انسداد مجرای اشکی در نوزاد
برخی از علائم رایج این وضعیت شامل:
اشک ریزش بیش از حد که از چشم بیرون می ریزد
وجود ترشحات سفید یا زرد در چشم
چسبیدن یا پوسته پوسته شدن مژه ها به خصوص پس از خواب
تورم و قرمزی اطراف گوشه داخلی چشم (نه سفیدی چشم)
قرمزی و درد در موارد همراه با عفونت
اگر انسداد درمان نشود، ممکن است منجر به عفونت مجرای اشکی (داکریوسیستیت) شود. علائم آن شامل تب، ترشحات زرد یا سبز، درد و اشک آلود شدن چشم است.
روش های تشخیص:
پزشک فوق تخصص چشم کودکان معمولا با معاینه بالینی، انسداد مجرای اشکی را تشخیص می دهد. یکی از تست های تشخیصی رایج، آزمایش رنگ فلورسئین است که با بررسی عبور رنگ از چشم به بینی انجام می شود.
درمان انسداد مجرای اشکی در نوزادان
در بسیاری از نوزادان، این مشکل به مرور زمان برطرف می شود. اما برخی اقدامات مراقبتی و درمانی شامل:
1. تمیز کردن چشم ها
پاک کردن چشم ها با پارچه یا پنبه تمیز و مرطوب از گوشه داخلی به سمت خارج.
2. کمپرس گرم
استفاده از کمپرس گرم برای 5 تا 10 دقیقه در روز به باز شدن مجرا کمک می کند، به ویژه قبل از انجام ماساژ.
3. ماساژ مجرای اشکی
به توصیه پزشک، می توان ناحیه بین چشم و بینی را با فشار ملایم روزی دو بار و هر بار 10 مرتبه ماساژ داد تا غشای مسدود باز شود.
4. قطره های آنتی بیوتیک
در صورت وجود ترشح زیاد یا عفونت، پزشک ممکن است قطره آنتی بیوتیک تجویز کند.
5. مداخلات پزشکی پیشرفته
در صورت عدم بهبود تا 12 ماهگی، گزینههای جراحی عبارتند از:
پروبینگ (Probing): باز کردن مسیر با ابزار ظریف در اتاق عمل.
بالون گذاری: گشاد کردن مجرا با کاتتر قابل اتساع (در موارد نادر).
استنت گذاری: قرار دادن لوله نازک برای چند ماه (معمولا در کودکان بزرگ تر).
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائمی مانند ترشح چرکی، تورم، قرمزی یا تب در نوزاد مشاهده شد، حتما باید به پزشک متخصص چشم کودکان مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام، از بروز عوارض و عفونت جلوگیری می کند.