انسداد مجرای اشکی، علت و علائم

انسداد مجرای اشکی (Dacryostenosis) حالتی است که در آن مسیر طبیعی تخلیه اشک از چشم دچار انسداد میشود. این اختلال باعث جمع شدن اشک، تحریک و التهاب در چشم میگردد.
در حالت طبیعی، اشکها از طریق دو منفذ ریز در گوشه های داخلی پلک بالا و پایین (پونکتا)، وارد کانال هایی شده و از آنجا به کیسه اشکی و در نهایت به مجرای اشکی می ریزند که اشک را به داخل بینی هدایت می کند. اگر هر بخشی از این مسیر مسدود شود، اشک تخلیه نشده و موجب آبریزش، قرمزی و ناراحتی می شود.
علل انسداد مجرای اشکی
در بزرگسالان:
افزایش سن و تغییرات هورمونی که باعث باریک شدن پونکتا می شود.
عفونت های مزمن سینوس ها یا چشم (مانند ورم ملتحمه).
ضربه به بینی یا جراحی های بینی و چشم که منجر به ایجاد بافت اسکار می شود.
پولیپ ها یا تومورها که باعث فشار بر مجرای اشکی می شوند.
استفاده طولانی مدت از قطره های چشمی (مانند درمان گلوکوم).
علائم انسداد مجرای اشکی:
اشک ریزش بیش ازحد
تحریک و التهاب چشم
قرمزی سفیدی چشم
تورم در گوشه داخلی چشم
ترشحات غلیظ چشمی
تاری دید یا تغییرات بینایی
عفونت های مکرر چشمی
علائم فوق می توانند مشابه بیماری هایی مانند ورم ملتحمه باشند، بنابراین معاینه چشم پزشک ضروری است.
تشخیص انسداد مجرای اشکی
پزشک ممکن است آزمایش های زیر را انجام دهد:
تست تخلیه رنگ: بررسی سرعت تخلیه رنگ از چشم.
بررسی با پروب برای یافتن محل انسداد.
تصویربرداری (CT یا MRI) در موارد خاص.
درمان انسداد مجرای اشکی
بسته به علت انسداد، درمان متفاوت است:
1. دارو:
در صورت وجود عفونت، قطره یا پماد آنتی بیوتیک تجویز می شود.
2. ماساژ مجرای اشکی:
ویژه نوزادان، برای باز شدن پرده مسدودکننده. با مشورت پزشک قابل انجام است.
3. روش های کلینیکی:
پروب و شستشو مجرای اشکی
بالونکاتتر برای باز کردن انسداد
قرار دادن لوله سیلیکونی موقت در مجرا
4. جراحی:
در موارد مزمن، جراحی داکریوسیستورینوستومی (DCR) برای ایجاد مسیر جدید بین کیسه اشکی و بینی انجام می شود.
درمان خانگی انسداد مجرای اشکی:
استفاده از کمپرس گرم با پارچه تمیز
ماساژ ملایم گوشه داخلی چشم به سمت پایین بینی
شست و شوی دستها و رعایت بهداشت چشم
اجتناب از مالش چشم و رعایت بهداشت لنز یا لوازم آرایشی
توجه: قبل از انجام هر درمان خانگی با چشم پزشک مشورت شود.
انسداد مجرای اشکی در نوزادان
اغلب بدون درمان خاص، در ماههای اول زندگی بهبود می یابد. در موارد ماندگارتر، پزشک روش های مانند ماساژ یا پروب را پیشنهاد می کند، مراقبت از بهداشت نوزاد و پیگیری منظم اهمیت دارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اشکریزش مداوم یا غیرعادی
وجود ترشحات غلیظ
قرمزی، تورم یا درد در اطراف چشم
تکرار عفونتهای چشمی
درمان به موقع مانع از عفونتهای شدید یا آسیب به چشم می شود.
جمع بندی:
انسداد مجرای اشکی یک مشکل شایع در نوزادان و بزرگسالان است که با علائم مشخصی مانند اشک ریزش، ترشحات چشم و التهاب همراه است. با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، معمولا به خوبی قابل کنترل و درمان است.