افتادگی پلک در نوزادان

افتادگی پلک در نوزادان که به آن پتوز مادرزادی (Congenital Ptosis) یا بلفاروپتوزیس مادرزادی هم گفته می شود، زمانی رخ می دهد که نوزاد با یک یا هر دو پلک افتاده متولد شود یا این مشکل کمی بعد از تولد ظاهر شود.
مهم ترین علت پتوز مادرزادی، ضعف عضله بالا‌برنده پلک فوقانی (Levator palpebrae superioris) است. این عضله وظیفه بالا بردن پلک بالایی را بر عهده دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن یا اعصاب مرتبط باعث افتادگی غیرطبیعی پلک می شود.
بر اساس مطالعات موسسه ملی سلامت آمریکا (NIH)، پتوز در نوزادان چندان شایع نیست و تنها در حدود یک مورد از هر 840 تولد زنده مشاهده می شود. درمان این مشکل به شدت افتادگی و علت زمینه‌ای بستگی دارد.

علائم و نشانه‌های پتوز در نوزادان:
اصلی ترین علامت پتوز در نوزادان، افتادگی پلک است. در موارد شدید، پلک می‌تواند به حدی پایین بیاید که جلوی دید کودک را بگیرد. اگر درمان به موقع انجام نشود، عوارضی مانند:
آستیگماتیسم
تنبلی چشم (آمبلیوپی)
حتی کاهش بینایی دائمی رخ می دهد.

سایر علائم شایع عبارت اند از:
ریزش اشک و watery eyes
بالا بردن مکرر ابروها برای بهتر دیدن
قرار دادن سر در وضعیت غیرعادی برای دید بهتر (مثلا بالا نگه داشتن چانه)
این وضعیت های غیرطبیعی در صورت تداوم می تواند منجر به مشکلات ساختاری در گردن و سر کودک شود.

علل افتادگی پلک در نوزادان:
افتادگی پلک می تواند به علت مشکلات مختلفی ایجاد شود:
آسیب هنگام زایمان
بیماری‌های نورولوژیک (اختلالات عصبی)
اختلالات عضلانی یا نوروماسکولار
وجود تومور در یا اطراف پلک
عیوب انکساری مانند نزدیک بینی یا دوربینی
گاهی اوقات علت دقیق پتوز مادرزادی مشخص نمی شود و ممکن است به دلیل یک ناهنجاری در دوران رشد جنینی باشد. بر اساس تحقیقات NIH، تنها 12 درصداز نوزادان مبتلا به پتوز سابقه خانوادگی این مشکل را داشته اند.

درمان پتوز در نوزادان:
نوع درمان به شدت بیماری بستگی دارد:
جراحی پتوز (Ptosis surgery): در مواردی که بینایی کودک تحت تاثیر قرار گرفته باشد، چشم پزشک توصیه به جراحی فوری می‌کند تا از عوارض جدی جلوگیری شود. اگر دید طبیعی باقی مانده باشد، ممکن است جراحی به چند سال بعد موکول شود.
در جراحی، عضله لواتور پلک تقویت و کوتاه می شود تا توانایی بلند کردن پلک بهبود یابد.

روش‌های غیرجراحی:
در برخی موارد، استفاده از چشم بند (Eye patch) یا عینک طبی مخصوص برای اصلاح مشکلات بینایی ناشی از پتوز پیشنهاد می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نوزاد شما دچار افتادگی پلک یک طرفه یا دوطرفه شد، باید سریعا به چشم پزشک یا متخصص اطفال مراجعه کنید. از مصرف روش های خانگی یا درمان‌های غیرعلمی برای پتوز نوزاد خودداری کنید. تنها یک پزشک متخصص با انجام معاینات و تست های لازم می تواند علت اصلی و بهترین روش درمانی را مشخص کند.

جمع بندی:
پتوز در نوزادان یک مشکل نادر اما مهم است. افتادگی پلک در صورت خفیف بودن ممکن است خطری برای بینایی ایجاد نکند، اما در موارد شدید نیاز به درمان فوری دارد. تشخیص به موقع و مراجعه سریع به چشم پزشک، کلید پیشگیری از عوارض جدی مثل تنبلی چشم و کاهش دائمی بینایی است.