اثرات آلودگی هوا بر سلامت چشم ها
با گسترش صنعتی شدن و شهرنشینی، آلودگی هوا تبدیل به یکی از تهدیدهای بی‌سابقه برای سلامت انسان شده است. چشم، به عنوان یکی از حساس ترین قسمت های بدن، دائما در معرض عوامل محیطی و آلودگی ها قرار دارد. پژوهش ها نشان می دهند آلودگی های هوا، چه در فضای باز و چه در محیط های بسته می توانند به‌طور مستقیم باعث بروز مشکلات چشمی شوند.
آلودگی هوا و عوارض سطح چشم:
خشکی چشم، التهاب ملتحمه و سایر اختلالات سطحی از بارزترین تاثیرات آلودگی هوا روی چشم هستند. ذرات معلق (PM)، دی اکسید نیتروژن (NO₂) و دی اکسید گوگرد (SO₂) از جمله عوامل مسبب این عوارض اند که موجب التهاب، پراکندگی اشک، قرمزی، خارش و حس وجود جسم خارجی در چشم می شوند.
افزایش خطر بیماری های جدی چشمی:
مطالعه ای مروری نشان داد که افزایش ۱۰ میکروگرم بر متر مکعب در غلظت PM₂.₅ و NO₂ با افزایش حدود 10 درصدی خطر ابتلا به بیماری های بینایی مانند گلوکوم و دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) مرتبط است، در حالی که ارتباط معناداری با PM₁₀، SO₂ و CO مشاهده نشد. مطالعه ای دیگر گزارش کرده که افزایش غلظت PM₂.₅ به مدت چهار هفته، احتمال ابتلا به بیماری های چشم یا گوش را حدود 1.48 درصد افزایش می دهد.
پیشرفت نزدیک‌بینی (میوپی) در کودکان:
یک تحقیق گسترده در چین نشان داد قرارگیری طولانی مدت کودکان (6 تا 12 سال) در معرض PM₂ ₅، CO و ازن (O₃) با پیشرفت بیشتر میوپی ارتباط دارد. افزایش هر یک از این آلودگی ها، به‌طور میانگین منجر به کاهش حدود 0.30 دیوپتر در خطای انکساری چشم شده است.
مکانیسم های آسیب زای محیطی:
آلودگی هوا با ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب به بافت چشم آسیب می زند. ذرات معلق و گازهای آلاینده مانند NO₂ پس از تجزیه در بدن، مولکول های واکنشی آزاد (ROS) ایجاد کرده و باعث آسیب به سطح چشم و بافت های عمقی‌تر می شوند. همچنین اثرات تجمعی این مواد باعث اختلال در ضخامت قرنیه و ساختار شبکیه می شود.
کودکان در معرض خطر بیشتر:
کودکان و نوجوانان به دلیل فعالیت بیشتر در فضای باز، سیستم ایمنی کمتر توسعه یافته و نازکی ساختارهای چشمی، نسبت به آلودگی هوا حساس تر هستند. اثرات منفی آلودگی بر بینایی، نزدیکی یا AMD در آنها بیشتر دیده می شود.
راهکارهای پیشگیری از آسیب های چشمی:
استفاده از عینک یا عینک آفتابی برای محافظت از چشم در هوای آلوده.
رطوبت سازی محیط داخلی با استفاده از دستگاه مرطوب کننده یا قطره های اشک مصنوعی.
اجتناب از مکان های پر رفت و آمد یا ساعات اوج آلودگی (مانند ساعات ترافیکی).
تغییر به استفاده کمتر از لنزهای تماسی و جایگزینی آن با عینک.
جمع بندی:
آلودگی هوا اثرات منفی متعدد و جدی روی سلامت چشم دارد؛ ازخشکی و التهاب سطحی تا بیماری های جدی مانند گلوکوم، AMD و پیشرفت میوپی در کودکان. افزون بر این، تشدید اثرات در کودکان و افراد حساس اهمیت پیشگیری و کاهش مواجهه با آلودگی های محیطی را دوچندان می کند.
